Avrupa Komisyonu, reformlar ve kalkınma için finansal kaynak sağlayan Batı Balkanlar Büyüme Planı kapsamındaki tahsisatların azaltıldığını Bosna-Hersek yetkililerine resmen bildirdi. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle Bosna-Hersek, planlanan fonların %10’unu, yani 108 milyon avrodan fazla parayı kaybediyor. Başlangıçta planlanan 1,085 milyar avro yerine, ülke artık maksimum 976,6 milyon avroya güvenebiliyor.
Büyüme Planı’nın temel aracı, yalnızca sonuçlara göre kaynak tahsis eden bir mekanizma olan Reform ve Büyüme Aracı’dır. Yararlanıcı ülkelerin öncelikle, reform hedeflerini ve alanlarını (özellikle yeşil ve dijital dönüşüm, özel sektör gelişimi ve hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi sektörlerinde) net bir şekilde tanımlayacakları mutabık kalınmış bir Reform Gündemi’ni Komisyon’a sunmaları öngörülmektedir. Bosna-Hersek, bölgede bu önemli belgeyi henüz nihai haliyle sunmayan tek ülkedir.
Bosna-Hersek Bakanlar Konseyi 27 Haziran’da siyasi bir anlaşmaya varmış olsa da, Gündem’in nihai ve üzerinde uzlaşılan hali henüz kesinleşmedi. Komisyon ile yapılan teknik görüşmelerde önemli adımlar atılmış, ancak nihai siyasi metin henüz mevcut değildi. Bu arada Arnavutluk, Kosova, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan Reform Gündemlerini 2024 yazında sunmuş ve Komisyon bunları aynı yılın Ekim ayında onaylamıştır.
Avrupa Komisyonu, Reform ve Büyüme Fonu’nun yalnızca performansa dayalı olduğu konusunda defalarca uyarıda bulundu. Reformları uygulayan ülkeler tam mali desteğe güvenebilirken, şartları yerine getirmeyenler sonuçlarına katlanmak zorunda kalacak. Fon bütçesi 2027 sonuna kadar geçerli olup uzatılamıyor.
Kesintilere rağmen, Bosna-Hersek, altyapı ve dijital projeler için ayrılmış önemli miktarda fona (yaklaşık 977 milyon avro) hâlâ erişebilmektedir. Gösterge tutarlarından düşülen Avrupa fonları, Bosna-Hersek de dahil olmak üzere tüm Batı Balkan ülkelerinin kullanımına açık kalacak, ancak dağıtımları yalnızca fiili reform ilerlemesine bağlı olacaktır.
Büyüme Planı, bölge ülkelerinin Avrupa Birliği ile ekonomik olarak daha derin bir şekilde bütünleşmesi, iş ortamını ve yatırım çekiciliğini artırması için önemli bir fırsat sunuyor.
Komisyon, Bosna-Hersek yetkililerine Reform Gündemi’ni acilen tamamlamaları ve 30 Eylül 2025 tarihine kadar sunmaları çağrısında bulundu. Aksi takdirde, yüzde 10’luk bir indirim daha uygulanacak.
Avrupa Birliği, Bosna-Hersek’in Avrupa yolculuğunda güvenilir bir ortak olmaya devam ettiğini vurgulamakla birlikte, aynı zamanda eylemsizliğin de bir bedeli olduğu konusunda uyardı. Zaman daralıyor ve ülkedeki siyasi aktörlerin sorumluluk alıp vatandaşlarının çıkarları doğrultusunda hareket etmeleri gerekiyor.
Kaynak : BHRT https://www.bhrt.ba/delegacija-eu-u-bih-izra%C5%BEava-zabrinutost-zbog-neiskori%C5%A1tenog-fonda-plana-rasta
