Boşnak böreği; Boşnaklarca dillendirilen adıyla; meşhur Boşnak pitası… Basit gibi görünse de el mahareti ve takip isteyen, kız yetiştiren annelerin miras gibi kızlarına öğrettiği bir börektir. Kayınvalidelerin gelinleri hakkında en dikkat ettikleri beklentidir pita. Eğer ki gelin tadına varılası bir pita yapamıyorsa, vay haline. Aile toplantılarında ya da konuk ağırlanan kalabalık sofralarda, gelinin yaptığı pitayı tatmak için özellikle dikkat kesilirmiş gelenler. Güzel yaptıysa, kaynana böbürlensin dursun sofrada… Yok eğer yapamadıysa, gelin odadan çıkınca konuklar hemen serzenişler başlarmış kayınvalideye.
“Nerden buldun bu gelini, bir Pita bile yapamıyor!”
Yugoslavya’da Perşembe ve Pazar geceleri özellikle pita yenir. Türkiye’ de yaşayan Boşnaklar ise Perşembe akşamlarını bu leziz börekle tatlandırırlar. Çünkü Perşembe günü Müslümanlar’da Cuma gününün arifesidir. Pazar ise Hıristiyanlarca kutsaldır. Boşnaklarca un ve hamurda bolluk bereket olduğu anlayışından hareketle, bu kutlu günlerin hatrına bolluk ve bereketin çoğalması dilenir, verilen nimetlere böylesi bir köklü gelenekle bir anlamda şükredilmiş olunur.
Bu böreğin harcında geleneksel olarak ıspanak veya pırasa kullanılır. Hatta pırasalı olanı Arnavutlar ve Boşnaklar arasıında neredeyse milli bir mesele haline getirilmiş durumdadır. Kol böreği şeklinde sarılıp ortadan tepsinin sonuna doğru daire şeklinde sarılarak hazırlanır. Buna karşılık peynirli, patatesli ve/veya kabaklı iç harçlarla da yapılmaktadır. Bazen lezzeti katmerlemek yahut baskın olanın tadını kırmak için ıspanakla pırasa yahut ıspanakla peynir birarada kullanılır.
Aslında Boşnak mutfağından Trakya’ya taşınmış, adında Boşnak böreği geçen pek çok tarif bulunmaktadır. Bu sebeple en büyük eleştiriler “Gerçek boşnak böreği o değil, bu şekilde olur…” diye herkesin kendi uygulamasını öne sürmesi yönündedir. Burada çarşaf böreği diye de adlandırabileceğimiz bu tarif en genel Boşnak böreği tarifidir. Sayfalarımızda Boşnak mutfağından uygulaması ve kendine has nüanslarıyla diğerlerinden ayrışan daha pek çok hamur işini bulabilirsiniz.
Malzemeler
Hamuru İçin
ÇarsafBöreği@TrakyaGeziRehberiUn
Ilık su
Tereyağ
Çay bardağı sıvı yağ
Tuz
İç Harcı İçin
Ispanak, pırasa, peynir, patates, kabak ( Arzuya göre biri tercih edilir. )
2 büyükbaş soğan
İsteğe göre karabiber ve kırmızıbiber
Tuz
Yapılışı
İç malzemesi olarak ne kullanacağınıza öncelikle karar verin. Biz burada pırasa kullanarak tarifimizi verelim.
Ilık su, tereyağ ve tuzu ortası havuz gibi açılmış unun ortasına yerleştirip, özlendirerek sert olmayan bir hamur elde edilir.
5-6 bezeye bölünen hamur üzeri bir bezle örtülerek bir saat kadar dinlenmeye alınır.
Tereyağ eritilir, içine biraz da sıvı yağ konulur.
Hamur bezelerinden bir tane alınır. Önce bir tezgahta yahut sofra üzerinde tabak büyüklüğünde açılır.
Not : Geleneksel olarak hazırlanan Boşnak böreği oklava kullanılarak asla açılmaz. Burada sofra bezi üzerinde ya da tezgahta elle çekiştirerek açılarak yapılan usul, yaşlılarımızın bizlere öğrettiği usuldür.
Temiz sofra bezi üzerine alınan hamur üzerine teryağ ve sıvı yağ karışımından sürülerek, elle kenarlarından çeke çeke sofra bezinin kenarlarınca genişletilip inceltilir. Burada marifet yırtılmayan incecik bir hamur elde edebilmektir.
Hamurun üzerine pırasa ve soğanın çok öldürmeden kavrulmasıyla elde edilen iç harcından serpiştirilir. Bu iç harç bazı uygulamalarda çiğden de kullanılır.
Şimdi işin bir başka geleneksel uygulamasına geldi.
Yuvarlakça ve sofra bezinin büyüklüğünde açılmış hamurun bir tarafından uç kısımlarını içeriye rulo gibi katlayalım.
Sonra sofra bezinin kenarlarından tutup hafifçe yukarı kaldırarak, açılmış iç harçlı hamurumuzu karısına kadar rulo gibi gevşekçe sarılmasını sağlayalım.
Sofra bezinin karşı tarafından aynı işlem hamurun diğer yarısına doğru tekrarlanır.
Böylece ikisi ortada birleşen iki rulomuz olur. İkisi keskince bir bıçakla ortadan kesilerek ayrılır.
Elde edilen iç harçlı rulo hamurlar üzeri hafif yağlanarak uzayabildiği kadar çeşitirilerek uzatıllır.
Sininin ortasından başlanarak yuvarlak bir kol böreği şeklinde sarılır. Yağlanmış fırın tepsisine alınır.
Not : Fırın tepsiniz dikdörtgense rulolarınızı birbirine paralel olarak da dizebilirsiniz.
Bu işlem diğer hamur bezelerine de yapılıp, bir önceki hamurun sona erdiği uçtan itibaren sarma işlemi tepsi doluncaya kadar yapılır.
Eğer ki hamuru uzatırken üzerine yağ az gelmişse, bir parça daha hamurun dış yüzeyine yağ sürdürülüp, önceden ısıtılmış 180-200 C gibi yüksek bir ısıda üzeri nar gibi kızarana kadar pişirilir.
Not : Burada değinmemiz gereken bir başka püf noktası, hamurun üzerine kızarması için yumurta sarısı asla sürülmemesidir Sonradan eklemelerle bu tarife sokulmaya çalışılan bu durum geleneksel tarifte yer almayan bir uygulamadır.
Not : Şimdilerde fırın kullanılsa da Bosna’da orjianlinde odun koru üzerine oturtulan sacayaklarının üzerinde pişirilir. Tepsinin üzerine onu örtecek bir kapak, kapağın üzerine de kor ateşten konulur. Böylece pita hem alttan hem de üztten pişirilir. Kapak bir zincir düzeneğiyle kaldırılarak pitanın altının üstünün pişip pişmediği kontrol edilir.
Kaynak : https://www.trakyagezi.com/bosnak-boregi/
