Bosna Hersek‘in başkenti Saraybosna‘da bulunan 5 asırlık saat kulesindeki son muvakkit Mensur Zlatar, ay takvimine göre çalışan saatin yarım asırdır “yoldaşlığını” yapıyor.
16. yüzyılda tarihi Başçarşı’daki Gazi Hüsrev Bey Camisi‘nin yanına inşa edilen “Sahat Kula“da son 50 yıldır muvakkitlik yapan Zlatar, kuledeki saati ilk günkü titizliğiyle ay takvimine göre ayarlamaya devam ediyor.
Kulenin yan sokağındaki ufak nostaljik dükkanında kuyumculuk ve saatçilik mesleğini icra eden muvakkit Zlatar, haftada en az bir gün sadece kendisinde olan kule anahtarıyla kale kapısını andıran kapıyı açarak eski ahşap merdivenlerden tırmanıp saatin mekanizmasını kuruyor.
Şehrin zamandaki hafızasına “ufak bir çocukmuş” gibi özenle ilgileniyor
Caminin minaresine komşu olan kuledeki saat mekanizmasının düzenli aralıklarla bakımını da yapan Zlatar, şehrin zamandaki hafızası olan saatle “ufak bir çocukmuş” gibi özenle ilgileniyor.
Yaptığı eşsiz iş sebebiyle kimilerinin “Son zaman bükücü” olarak da adlandırdığı Zlatar, tarihi Başçarşı‘nın yaşayan en eski müdavimlerinden biri olarak bu mekana farklı bir renk katıyor.
Savaş zamanında dahi işini hiç aksatmamış
Zlatar’ın ay takvimine göre ayarladığı saat 12.00’yi gösterdiğinde ise akşam namazı vakti girdiği için karşıdaki minareden ezan okunurken, aynı anda kuledeki saatin çınlaması çarşıda farklı bir atmosfer oluşturuyor.
Tarzı ve duruşuyla zamanda yolculuk yaparak günümüze gelmiş tecrübeli bir “Üstadı” andıran Zlatar, Bosna Savaşı’nda (1992-1995) Saraybosna’nın kuşatma altında olduğu günlerde dahi saatin ayarını ve bakımını yaptığını belirterek, şehrin bombardımana tutulduğu vakitler hariç bu işi hiç aksattırmadan devam ettirdiğini söyledi.
Yaptığı işi sevdiği için kendisine kolay geldiğini ancak tek zor yanının kule içindeki 76 basamağı tırmanmak olduğunu belirten Zlatar, “Saate 50 yıldır göz kulak olduğum için artık karakterini de biliyorum. Bu iş fedakarlık ve hassasiyet istiyor.” diye konuştu.
“Bugün dünyada ay takvimine göre çalışan bu şekilde başka bir saat yok”
Zlatar, saatin ay takvimine göre çalışmasından dolayı söz konusu saat kulesinin özel olduğunu dile getirerek, günümüzde bu saat dışında ay takvimine göre çalışan bu şekilde başka bir saat olmadığını iddia etti.
Ay takvimine göre çalışan saatin namaz vakitlerini gösterdiğini bildiren Zlatar, kuledeki saatin 12.00’yi göstermesinin, günün bittiği ve akşam namazı vaktinin girdiği anlamına geldiğini aktardı.
Zlatar, günlerin kısalması ya da uzamasından dolayı saati haftada bir ayarladığını belirterek, “Saatin çalmasını da her zaman saat tam 12.00’ye, yani gün batımına denk gelecek şekilde ayarlıyorum.” ifadelerini kullandı.
“Saatin çalışma prensipleri ile ilgili bir kişiye ders veriyorum”
Kendisinden sonra saatle kimin ilgileneceğine Gazi Hüsrev Bey Vakfının karar vereceğini açıklayan Zlatar, şu an vakıfta bir kişiye saatin çalışma prensipleri ile ilgili ders verdiğini kaydetti.
Zlatar, saatle ilgilenecek kişinin her zaman kuleye yakın bir yerde bulunması gerektiğini belirterek, “Bu kişinin sürekli kuleyi görebileceği ve zamanı takip edebileceği bir yerde bulunması lazım. Ayrıca gerektiğinde saat mekanizmasında kırılan ya da bozulan kısımları tamir edebilmesi gerekiyor.” şeklinde konuştu.
Bu geleneği sürdürmenin önemli olduğunu dile getiren Zlatar, Gazi Hüsrev Bey Camisi’nin bir parçası olan kulenin vakitleri başından beri ay takvimine göre gösterdiğini ve bunun devam ettirilmesi gerektiğini söyledi.
